Otodeterminizm Nedir? Benzer Özellikleri

İnsan, yaşam, ahlak ve irade gibi konular üzerinde gerçekleştirilen araştırmalarda determinizm ve indeterminizm gibi önemli tanımlar ortaya çıkarılmıştır. Bu kapsamda ayrı ayrı tanımlanması gerekirse; determinizm; belirlenimcilik, evrende gerçekleşen olayların bilimsel kurallara ve bu belirlenmiş olayların gerçekleşme zorunluluğu olduğuna dayanan öğretidir.

İndeterminizm; belirlenmezcilik ilkesini ön planda tutar ve determinizm yaklaşımını reddeder. Yani indeterminizm görüşünde ise her insan ahlaki eylemlerinde bir özgürlüğe sahiptir. Hiç kimse kendisini kısıtlanamaz veya sorgulama imkanı yoktur. Bu iki kavram karşılıklı olarak birbirlerinden tamamen farklı görülse de önemli bir yaklaşım olarak otodeterminizm kavramı ortaya çıkmıştır. 

Otodeterminizm Nedir Ve Nasıl Bir Mantığa Sahiptir?

Otodeterminizm temel olarak determinizm ve indeterminizm arasında uzlaştırıcı bir yapıya sahiptir. Yani her iki yaklaşımda da ön planda bulunan ahlaki eylem ve irade gibi kavramları kişilik ürünü şekilde kabul etmektedir. Otodeterminizm anlayışı aslında, determinizm ve indeterminizm arasında uzlaşma sağlamaya çalışır. Yani determinizmde belirleyicilik ve indeterminizm anlayışında belirlenmezcilik kavramları ön plana çıktığı için otodeterminizm iki kavramı birleştirip uzlaşma sağlar. 

Otodeterminizm yaklaşımındaki temel öğeler arasında;

• Emanuel Kant tarafından ifade edildiği gibi insan kendi iradesine bağlı bir kapsamda ahlak yasalarında da özgürce belirleme hakkına sahiptir. 
• Ahlak yasaları insanların dışında belirlenmiş ve insanların mutlaka uyulması gereken kurallar değildir. 
• Her insan özgür iradesi bağlamında kendisi tarafından belirlemiş olduğu genel geçer ahlak kurallarına, yine kendi tarafında uyum sağlar. 

Otodeterminist Yaklaşım Nedir?

Bir insan davranışlarını belirleme sırasında bazı faktörlerden etkilense dahi yine özgürlük, kişisel bir çaba ile sağlanabilir. Çünkü özgürlük ve ahlaki ortam, hazır bir şekilde kişiye sunulmaz. Kişi kendi özgürlüğünü elde eder ve buna bağlı olarak ahlaki değerlerini oluşturur, bu değerlere ulaşır. İşte bu kapsamda her insan kişiliğini geliştirerek ve aklını kullanma vasıtasıyla özgür bir hale gelir. Kendi genel geçer ahlak yasalarını uygular. 

Kişilik ve özgürlük kapsamında belirlenmiş bu çerçeveye bağlı olarak irade ve ahlaki eylemler kişiliğe bağlı eylemlerdir. Bir insan,

• Daha fazla bilgiye sahip olarak,
• Kişilik gelişimi elde ederek,
• Aklını kullanma vasıtasıyla özgür bir hale gelir. 

Bu çerçeve göz önünde bulundurulduğunda, kişiliği gelişmiş kişiler gelişmemiş kişilerden daha özgür bir yaklaşıma sahiptir. Bu çerçevede otodeterminizm devreye girer ve kişi kendi ahlaki eylem özgürlüğünü ve kendi özgürlüğünü elde eder. İşte bu durum otodeterminist yaklaşım olarak adlandırılır. 

Otodeterminizm Benzer Ve Farklı Özellikleri Nelerdir?

Otodeterminizm özgürlüğün doğuştan gelmediğine yani insanların kendi aklı, bilgisi ve birikimi ile özgür hale geldiğine inanır. Bu nedenle temel anlamda hem determinizm hem de indeterminizmden farklılık gösterirken, aslında bir yandan da benzerlik gösterir. Yani bu iki yaklaşım arasında bir orta yol bulunur ve insan özgür bir varlık olarak görülür. İnsan otodeterminizm sayesinde sahip olduğu özgürlükte din, doğa veya çevre tarafından değil kendi akıl ölçüleri ile belirli sınırlar oluşturarak özgürlüğünü yaşamaya devam eder.