Otozom, Gonozom Nedir?

İnsanlarda hücreler içerisinde genetik kod oluşturacak gen yapıları kromozom adı verilen parçaların üstünde yer almaktadır. Bu bilgi, bugün biyolojide kromozom teorisi sayesinde ortaya çıkarılmıştır. Kromozom teorisi çerçevesinde bir insanın gen özellikleri kromozomlar üzerinde fiziksel birimler şeklinde yer almaktadır. Aslında bu teori 20. yüzyıl kapsamında ilk defa Walter S. Sutton hipotezi sayesinde ortaya çıkmıştır. Sonraki yıllarda bilimsel çalışmalar ile birlikte bu hipotez desteklenerek, kromozom teorisine kadar ulaşmıştır. İşte bu noktada gen ve kromozom yapısı içerisinde otozom ile gonozom adı verilen yapılar ortaya çıkmıştır.

Genlerin Ve Kromozomların Yapıları Nasıldır?

Kromozom teorisi kapsamında gerçekleştirilen incelemeler ile birlikte neredeyse canlıların tümünde iki tür farklı kromozom bulunduğu tespit edilmiştir. Bu canlılar diploit kromozomlu canlılar olmak ile birlikte kromozomlar içerisinde de canlılığın genetik karakterler sayesinde nesilden nesile ulaşmasını genler sağlamaktadır. Kromozom yapıları içerisinde bulunan bu genler genetik biliminin en önemli parçasını oluşturmaktadır. Her canlı yapıda kromozom çeşitleri ise iki farklı tür ayrılmaktadır. Bu türler arasında;

• Canlılarda vücut kromozomu olarak bilinen otozom ilk çeşit olarak bilinmektedir. 
• Diğeri ise eşey yani cinsiyet kromozomu olarak bilinen gonozom şeklinde adlandırılmıştır. 

Otozom-Vücut Kromozomu Özellikleri Nelerdir?

Canlılarda vücudun sahip olacağı özellikleri belirlemek gibi bir göreve sahip olan kromozom türü vücut kromozomu yani otozom olarak adlandırılır. Bir canlının vücut hücreleri içerisinde yani somatik hücreler kapsamında 2n-2 formülü ile belirlenmiş şekilde otozomal kromozom yer almaktadır. 

Vücut kromozomu her insan için 44 olarak belirlenmiş ve bu çalışma teorik olarak ispatlanmıştır. Vücut kromozomları insan vücudunda kalıtsal olarak;

• Saç rengi
• Parmak şekli
• Göz rengi
• Ten rengi
• Boy uzunluğu gibi noktaları belirlemektedir. 

Gonozom-Eşey Kromozomu Özellikleri Nelerdir?

Canlılarda eşey tayininin gerçekleştirilmesi yani cinsiyetin belirlenmesi için önemli bir role sahip olarak gonozom adı verilen kromozomlar yer alır. Bu kapsamda temel biyoloji biliminde öğretildiği üzere kadın ve erkek çiftleştiğinde, döllenme sonucu oluşan embriyoda vücut kromozomu olarak 44 adet otozom yer almaktadır. Bu 44 adet otozom dışında tüm memeli canlılarda X ve Y şeklinde adlandırılan cinsiyet kromozomları yer alır. 

Bu iki adet X ve Y kromozomları ile birlikte 44 adet vücut kromozomu birleştiğinde, kromozom teorisinin sonucu olarak her insanda 46 kromozom bulunduğu tespit edilmiştir. Yani bir insan için 2n=46 olarak belirtilen kromozom içerisinde 44 otozom ve 2 gonozom yer almaktadır. 

Gonozom yapılarının cinsiyet kromozomu oluşturulmasındaki temel sebep ise X ve Y şeklinde birbirinden ayrılmasından ötürü gelmektedir. Bu kapsamda genetik yapı çerçevesinde;

• Dişiler için 2n=46 kromozomda 44+XX
• Erkekler için 2n=46 kromozomda da 44+XY şeklinde bir birleşim bulunmaktadır. 

Bu bağlamda embriyoda cinsiyetin oluşması çerçevesinde ise dişilerden tek tip olarak gelen X kromozomunun, erkekten gelen X veya Y kromozomu ile birleştiğinde dişi ve erkek cinsiyet belirlenir.